Lavaux

15th October 2017 / Châu Âu, Thuỵ Sĩ, Điểm đến

“Le bon Dieu a commencé, nous on est venu ensuite et on a fini … Le bon Dieu a fait la pente, mais nous on a fait qu’elle serve, on a fait qu’elle tienne, on a fait qu’elle dure (…) ça n’est plus une pente, c’est une construction, c’est une tour, c’est un devant de forteresse…”

“Nơi đây, chúa đã bắt đầu công việc của mình, còn chúng ta tiếp tục rồi hoàn thành nó… Chúa đã tạo ra những sườn núi, còn chúng ta đã biến những sườn núi khiến chúng có một công năng, khiến chúng đứng vững và trường tồn… đấy không phải là những con dốc nữa, mà là những tháp canh, những pháo đài…”

– Charles Ferdinand Ramuz –

Lần đầu tiên tôi tình cờ phát hiện ra Lavaux là trong chuyến đi từ Bern về nhà, qua ngả Geneve vào mùa xuân năm 2017. Đến địa phận Vevey-Lausanne, sẽ đi theo con đường cao tốc A9, nép theo vòng hồ Léman đi về phía biên giới. Cũng chính tại địa điểm này, con đường xuyên qua những ruộng nho ở Lavaux, một trong 12 di sản UNESCO của Thuỵ Sĩ, lại gặp đúng lúc hoàng hôn dần buông. Phải vội về nhà đề kịp qua cửa khẩu trước khi trời tối, nhưng những hình ảnh của một vài phút ngắn ngủi đó thôi đã ám ảnh tôi trong suốt một thời gian dài, và hứa phải có ngày quay trở lại. Nhất là khi Lavaux ở đủ gần để như câu tôi nói đùa với một người bạn: “Có thể sáng dắt xe đi tối dắt về”.

Như lơ lửng giữa hai màu xanh biếc, màu xanh của trời cùng một màu xanh ngọc khác của mặt hồ Léman. Lavaux là vùng trồng nho nằm ở phía Bắc hồ Léman dưới chân đỉnh Pelerin, thuộc bang Vaud, Liên bang Thụy Sĩ. Các ruộng nho của vùng Lavaux có vị trí tốt nhất Thụy Sĩ. Với diện tích tầm hơn 900ha, Lavaux cũng là vùng trồng nho lớn nhất nước này.

Các ruộng nho ở Lavaux được bố trí tượng tự như ruộng bậc thang tại các vùng núi Việt Nam. Trải dài hơn 30km, từ làng Lutry tại ngoại ô Lausanne, theo vòng hồ và những triền núi phía bắc hồ Léman, chạy dài cho đến tận Vevey. Biết bao nhiêu thế hệ và nhiều thế kỉ lao động của con người đã xây dựng một hệ thống 400 cây số tường bao bằng đá, để tạo ra hơn 10.000 khoảng ruộng trồng nho, như kéo dài bất tận xuống lòng hồ.

Tản bộ quanh những ruộng nho ở Lavaux đúng như đi giữa thiên đàng hạ giới. Đẹp, thảnh thơi, và khâm phục. Khâm phục nghị lục và sức lao động của con người đã tạo nên di sản này. Một bức tranh đa màu sắc tạo thành từ những gợn sóng của những ruộng bậc thang, với phông nền là khung cảnh tuyệt đẹp của hồ Léman cùng dãy núi Alps trùng điệp thuộc vùng Savoie thuộc Pháp phía chân trời. Rồi bỗng thi thoảng, những hầm rượu, những làng cổ, những tháp chuông thoáng hiện ra xen lẫn giữa những ruộng nho. Kể từ ngày 28 tháng 06 năm 2007, Lavaux đã trở thành di sản thế giới do UNESCO công nhận.

Vài dòng nói thêm về thứ rượu nho ở Lavaux. Tại sao nói các ruộng nho của vùng Lavaux có vị trí tốt nhất Thụy Sĩ. Được trồng trên những triền đồi thằng đứng hướng Nam để đón nhiều ánh nắng nhất có thể. Những tia nắng sẽ làm mọng ngọt những trái nho giống Chasselas của vùng. Người ta thường nói, không chỉ có một mà có tới ba ông “mặt trời” cùng chăm sóc cho các ruộng nho của Lavaux. Ông thứ nhất là thứ ánh nắng trên trời cao như chung với tất cả mọi người. Nắng thứ hai là sự phản xạ ánh sáng từ mặt hồ Léman. Và thứ “nắng” cuối cùng chính là sức nóng còn được lưu giữ lại trên các bức tường đá bao quanh những bờ ruộng, để sưởi ấm ngay cả khi ánh hoàng hôn đã tắt. Chính ba nguồn “ánh dương” này đã cùng nuôi dưỡng và làm chín những trái nho dịu ngọt của Lavaux.

Vốn không phải là một người sành thưởng thức rượu, nên tôi không nhận xét gì về rượu Lavaux. Nhưng chỉ xin nói về những ruộng nho để làm nên thứ rượu vang đó, nó cũng ra gì lắm lắm!

Đến Lavaux vào thời điểm nào

Thời điểm thích hợp nhất để tới Lavaux có lẽ là từ giữa tháng 3 cho đến tháng 11, khi các ruộng nho chưa trụi lá. Chúng tôi đã rất yêu Lavaux vào đầu thu. Cảnh quan thiên nhiên đã đổi màu, thời tiết dịu đẹp, còn nho trên cành đã chín mọng đợi ngày thu hoạch.

Đến và di chuyển tại Lavaux :

Bằng phương tiện công cộng : Lavaux là một địa điểm có thể tương đối dễ dàng tham quan bằng phương tiện công cộng. Nó nằm ngay từ vùng ngoại ô của một thành phố lớn là Lausanne chạy dài đến Vevey. Các cánh đồng nho của Lavaux trải dài qua địa phận của 9 làng là Lutry, Villette, Grandvaux, Cully, Riex, Épesses, Chexbres, Rivaz và Saint-Saphorin. Đa phần những làng trên đều có đường sắt của bang Vaud chạy qua (RER Vaud – Réseau express régional vaudois). Cung đường đẹp nhất để khám phá Lavaux nằm giữa Lutry và Chexbres. Có thể lấy đây làm hai điểm xuất phát của mỗi hành trình. Từ hai nhà ga này thì các ruộng nho cũng tương đối gần rồi. Giữa các ruộng nho có hệ thống đường trải nhựa cho khách bộ hành rất dễ đi. Từ Lutry đi theo hướng về Chexbres và ngược lại. Có thể tra giờ tàu hay mua vé online trên trang của Hãng đường sắt liên bang Thuỵ Sĩ (SBB) (www.sbb.ch).
Bằng auto – Lái xe tại Thuỵ Sĩ: Để lái xe trên đường cao tốc Thuỵ Sĩ, cần mua một tem phí cầu đường có giá trị từ ngày 1/12 năm trước cho đến ngày 31/1 năm sau (tối đa 14 tháng) giá 40 CHF. Mua ngày 1/12 lái được cả năm (14 tháng) hay ngày 30/11 chỉ lái được hai tháng giá như nhau. Nếu đi xe từ nước khác đến, thường ngay sau cửa khẩu đã có trạm bán tem. Phí cầu đường tương đối rẻ so với giá tàu rất đắt. Đất nước tương đối nhỏ, nên đi từ đầu này đến đầu kia Thuỵ Sĩ rồi quay về có khi cũng chưa hết một bình xăng, lại có thể tương đối tự do thoải mái thăm thú mọi hang cùng ngỏ hẻm, những con đường hẻo lánh tại đất nước có thiên nhiên đẹp hơn cổ tích này. Vì vậy, nếu lái được xe và có điều kiện đi xe tại Thuỵ Sĩ, tôi khuyên nên chọn cách thức này để khám phá quốc gia vạn hồ trên cao nguyên.

Bằng xe hơi : Giữa Lutry và Chexbres có hai con đường có thể đi. Một là đi sát mặt nước ven hồ theo đường tỉnh lộ số 9. Hai là đi theo con đường mang tên Route de la Corniche (từ “corniche” trong tiếng Pháp nghĩa là sườn đồi), bây giờ còn mang tên Route des Vignes (đường của các ruộng nho), nằm ở trên cao hơn, chạy giữa những ruộng nho, và đẹp hơn rất nhiều. Ở dưới là bản đồ của tuyến đường này, trong đó có vô vàn đường nhỏ có thể rẽ ngang hay dừng chân.

Chuyện ăn uống :

Mẹo nhỏ :

Thời gian lưu lại Lavaux chưa đủ cho chúng tôi khám phá ẩm thực của vùng. Nhưng cảnh quan ngoài trời tuyệt đẹp, cùng với công tác làm du lịch tại Lavaux tôi thấy rất tốt, có rất nhiều điểm giữa các ruộng nho có thể dừng chân ngắm cảnh, lại có cả chỗ đỗ xe và bàn ghế ngoài trời quá tuyệt nếu muốn dã ngoại pic-nic. Tôi có thể liệt kê hai điểm đã ghi lại được. Điểm đầu tiên là ngay cạnh lối vào làng Epesses ( GPS : 46.490297, 6.748772). Điểm thứ hai là trên đường Chemin de la Dame gần làng Rivaz ( GPS : 46.476553, 6.774695). Tại điểm thứ hai này, có một cặp vợ chồng mở một quầy nhỏ bán rượu Lavaux cho những ai muốn thưởng thức. Đây cũng là hai điểm viewpoint tuyệt diệu để ngắm hoàng hôn tại Lavaux.