Cambridge

6th August 2018 / Anh, Châu Âu, Điểm đến

Thực tế rằng chúng ta chỉ là một loài linh trưởng tiến hoá, sống trên một hành tinh nhỏ, xoay quanh một ngôi sao có độ lớn trung bình, nằm trong ngoại vi của một trong hàng nghìn tỉ dải thiên hà. Nhưng chúng ta có sự hiểu biết về vũ trụ và vạn vật xung quanh. Điều đó khiến chúng ta đặc biệt.

Trong hàng triệu năm, loài người đã sống giống như những con vật. Rồi một sự kiện đã giúp giải phóng sức mạnh của trí tưởng tượng, sự sáng tạo của chúng ta. Chúng ta đã học cách giao tiếp qua tiếng nói và chúng ta đã học cách lắng nghe nhau. Tiếng nói đã cho phép truyền đạt ý tưởng, cho phép con người làm việc cùng nhau để xây dựng những điều không thể. Những thành tựu lớn nhất của nhân loại đã đến bằng cách trao đổi với nhau, và những thất bại lớn nhất là ngăn chặn nó. Những điều chúng ta hy vọng nhất, mong ước nhất đều có thể trở thành hiện thực trong tương lai. Với công nghệ mà chúng ta đã hiểu và làm chủ, mọi điều đều có thể, chẳng có gì giới hạn chúng ta cả. Tất cả những gì chúng ta cần làm là đảm bảo chắc chắn rằng, chúng ta sẽ tiếp tục trao đổi, nói chuyện với nhau.

Kể từ buổi bình minh của nhân loại, con người đã khao khát hiểu biết về những định luật cơ bản, đình hình ra trật tự của thế giới. Phải có một cái gì đó rất đặc biệt để định hình, vẽ bộ khung cho vũ trụ và vạn vật tạo thành. Và có gì đặc biệt hơn, khi không gian này, cũng như sự hiểu biết về nó không có một ranh giới nào cả? Và không nên có hay đặt ra một ranh giới nào cho nỗ lực của con người. Mỗi người chúng ta đều khác nhau. Tuy cuộc đời nhiều khi tưởng như đen tối đến nhường nào, thì luôn có một cái gì đó, một lĩnh vực, một công việc bạn có thể làm, và thành công trong công việc đó. Khi còn sống, tức còn hy vọng.

– Stephen Hawking –

Chúng tôi đến Cambridge trong một ngày trời hửng nắng, điều hiếm gặp trong suốt những ngày chúng tôi ở Anh kỳ này. Tôi đến chậm một bước. Đoàn người đã đưa tiễn Giáo sư Stephen Hawking, nhà vật lý thiên văn, một trong những người gây được những ảnh hưởng tích cực lớn nhất đến nhân loại trong nhiều thập kỷ gần đây, vừa đưa ông về nơi yên nghỉ cuối cùng ngày hôm qua. Hoa và nến còn phủ kín ngoài cánh cổng sắt của trường Gonville and Caius College, nằm ở góc phía Bắc của con phố chính King’s Parade, trái tim của khu đại học Cambridge, nơi Giáo sư làm việc và giảng dạy trong suốt nửa thế kỷ cuối của cuộc đời. Chúng tôi chậm một vài canh giờ thôi, để đưa tiễn một vì sao vừa kết thúc hành trình vật chất của mình với trần gian, từ cát bụi lại về lại với cát bụi.

Giáo sư Hawking là một vì sao trong bầu trời ngàn sao đã toả sáng trên bầu trời Cambridge. Nơi yên nghỉ cuối cùng của ông trong tu viện Westminster nằm gần hai nhà bác học vĩ nhân khác của trường Đại học nằm bên bờ sông Cam. Người đầu tiên là Sir Isaac Newton. Đại đa số công chúng biết đến ông qua định luật vạn vật hấp dẫn. Ai cũng đã từng nghe qua câu chuyện về quả táo của Newton, nhưng ít người biết rằng, ông sống trong thời đại mà một vài bộ não siêu việt có thể có hiểu biết chuyên sâu không chỉ ở riêng một lĩnh vực. Họ xứng danh với tên gọi là những nhà bác học. Ngoài vật lý mà ông là cha đẻ của ngành cơ học, những đóng góp của ông về thiên văn học, về toán học đều giúp loài người chúng ta có được những tiến bộ lớn lao.

Trinity Lane, Cambridge

Người thứ hai là Charles Darwin, với thuyết tiến hoá của mình, ông đã giúp chúng ta trả lời câu hỏi về nguồn gốc, về khởi tổ của loài người. Chúng ta đến từ đâu, và điều gì giúp chúng ta tiến bộ.

Với cá nhân tôi, mỗi bước chân tại Cambridge đều mang một cung bậc cảm xúc. Nơi mỗi góc phố, mỗi phiến đá, mỗi ô cửa sổ đều có một câu chuyện riêng, những giai thoại, những mảnh đời ta có thể kể.

Cái tên Cambridge gắn liền với một giấc mơ. Giấc mơ của tôi. Giấc mơ tôi chắc có chung với nhiều bạn. Giấc mơ đó nó càng mộng mị hơn khi ta đang bước chính những bước chân mình trên mảnh đất này. Cái giấc mơ được sống một khúc quãng đời sinh viên trong một ngôi trường cổ kính được xây dựng bên dòng sông Cam. Cái giấc mơ được có may mắn ngồi phía bên trong kia của giảng đường, ngồi trên cùng những hàng ghế, lật cùng từng trang sách, hướng về cùng những bục giảng, cùng bước theo đúng những bước chân, cảm nhận theo từng nhịp đập của biết bao cuộc đời mà mình ngưỡng mộ.

Giấc mơ mình càng mộng mị khi những ngón tay mình có cảm giác gần như chạm được vào nó. Đó là nơi ranh giới giữa thực và mơ. Những ngón tay tôi đang lướt trên cánh cổng ở nơi trước đây đặt Phòng thí nghiệm Cavendish trên đường Free School Lane. Bước qua cánh cổng kia thôi, nơi có tới 29 giải Nobel từng làm việc ở cùng đúng một phòng thí nghiệm đó, giữa cùng những dãy hành lang đó. Đằng sau những ô cửa sổ kia, trong suốt một thế kỷ mà phòng thí nghiệm Cavendish được đặt trong toà nhà xây theo lối kiến trúc thời Victoria bằng đá vàng này, khó có nơi nào có thể tập trung được nhiều phát mình và công trình cho phép khoa học và nhân loại có được nhiều bước nhảy lớn đến thế. Từ người sáng lập ra phòng thí nghiệm, nhà vật lý James Clerk Maxwell, cha đẻ ra lý thuyết cổ điển về trường điện từ, đến những người tiếp nối ông. Trong cùng những bức tường đó, J. J. Thomson năm 1987 đã khám phá ra hạt electron, James Chadwick năm 1932 khám phá ra hạt neutron. Cùng năm đó, Cockcroft và Walton chia tách được hạt nhân nguyên tử. Những thành tựu trong Vật lý giúp thiết lập nên các phương tiện thí nghiệm cho phép có được những quan sát và khám phá bên Sinh học và Y khoa. Có thể kể đến hai công trình lớn, Hodgkin và Huxley trong thập niên 30 và 40 của thế kỷ trước nghiên cứu về cơ chế truyền dẫn thông tin trong hệ thần kinh qua các ion.

St Johns College, Cambridge

Và đối với một người học Sinh học như tôi, xúc động nhất là tôi đáng đứng nơi cách mình chỉ vài bước chân thôi, nơi Watson và Crick đã tìm ra cấu trúc của DNA, và quan trọng hơn nữa là ý nghĩa của chúng với sự sống. Chỉ với “bảng chữ cái” với vỏn vẹn 4 chữa A,T,G,C đó thôi, mà ta đã giải đáp được điều bí ẩn rằng, không phải Chúa trời, mà chính Thiên nhiên với bốn chữ cái đó đã tạo nên vạn vật, tất cả sự đa dạng của sự sống. Tất cả cây cỏ hoa lá tới muông thú muôn loài, ai ai cũng đều có chung một cách thức chứa đựng thông tin trong chất liệu sống.

Từ đường Free School Lane, rẽ sang phố Bene’t Street ta có thể dừng lại ở quán Eagle Pub. Quán vốn là “đại bản doanh” của nhiều nhà khoa học làm việc tại Phòng thì nghiệm Cavendish. Chính tại nơi đây, vào ngày 28 tháng 2 năm 1953, Watson và Crick đã đứng lên công bố rằng mình đã khám phá ra cấu trúc của DNA, cùng với đó là “bí mật của sự sống”.

Eagle Pub nằm ở góc phố Bene’t Street nối sang phố King’s Parade. Đây là trái tim cũng như trục chính của Đại học Cambridge. Đại học Cambridge được hợp thành từ 31 trường thành viên. Những trường lâu đời và danh giá nhất (King’s College, Trinity College, St John’s College, Queens’ College…) đều có phần đất nằm cả ở hai bên bờ sông Cam, với một cây cầu nối hai bên bờ, có mặt chính nhìn ra trục chính từ King’s Parade. Thẳng tiếp từ đó sẽ nối với các con phố mang tên các trường: Trinity Street và St John Street.

Đi qua trước cửa trường Trinity, có một cây táo được trồng để tưởng nhớ Newton. Cây được nhân giống từ chính gốc được trồng tại trang viên Woolsthorpe, nơi ông đã khám phá ra định luật “Vạn vật hấp dẫn.

St Johns Street, Cambridge

Vẫn theo hướng đó, qua trường St John sẽ có một lối dẫn xuống bờ sông. Đến cây cầu Magdalene cạnh ngôi trường cùng tên cũng thường là nơi xuất phát những tour đi thuyền punt đáy phẳng, một trong những một trong những việc must do tại Cambridge mỗi khi đẹp trời.

Có một cách khám phá du lịch Cambridge thư giãn và “làm biếng” là thả mình theo dòng sông Cam uốn khúc nhẹ nhàng giữa những toà nhà cổ kính uy nghi nằm dọc hai bên bờ. Từ sông Cam, ngược lại về trung tâm, ta sẽ vào khu vực có những góc nhìn đẹp nhất như trên những tầm bưu thiếp về trường Cambridge. Khu vực được gọi là “the Backs” – “Mặt sau” của những ngôi trường cổ xưa và uy nghi dày truyền thống đang vươn mình trong không gian xanh giữa những thảm cỏ không thể nào được xén tỉa kĩ càng hơn. Nếu muốn đi thuyền, có thể xuống mặc cả thuê thuyền có người chèo. Người chèo thuyền có rất nhiều bạn là sinh viên của Cambridge đi làm thêm. Nếu muốn vui và mạo hiểm hơn, các bạn có thể thuê thuyền theo giờ rồi tự chèo (hoặc đẩy). Loại thuyền “punt” đáy bằng đặc trưng ở Cambridge được một người đừng cuồi thuyền dùng sào đẩy chứ khồng dùng mái chèo. Mỗi thuyền đi tối đa 6 người. Hai hãng cho thuê thuyền tự chèo theo giờ có thể kể đến Scudamore (thành lập từ năm 1910 – www.scudamores.com) hay Granta Punting Company (www.puntingincambridge.com). Đặt thuyền trước trên mạng sẽ rẻ hơn ra thuê trực tiếp ở bến. Giá thuê thuyền một giờ là 24£ (giá năm 2018).

Cầu than thở – Bridge of sighs , Cambridge – Ảnh: Thomas Heylen

Điều mà tôi thích thú nhất khi tham quan du lịch Cambridge có lẽ là cái không khí không thể đậm chất Anh – Ăng-lê hơn. Tôi thích được đi lang thang lạc lối trong khuôn viên những college như sinh viên ngày đầu tựu trường, lạc lối trong trăm ngàn cầu thang và dãy hành lang bằng đá phiến này, và bước qua tất cả các cánh cửa thấy có thể mở. Trong tổng số 31 trường thành viên, ngoài những trường danh giá nhất (King’s College, Trinity College, St John’s College, Queens’ College, Clare College…) có thu vé vào cửa để hạn chế lượng khách du lịch ngày càng lớn đến tham quan, các trường còn lại đều cho phép tham quan khuôn viên của trường miễn khí khi không rơi vào mùa thi của sinh viên. Lịch mở cửa mỗi trường đều có quy tắc riêng, cá nhân chúng tôi trong chuyến đi này có ghé thăm quan 4 trường được mở cửa tự do và không quá xa khu vực trung tâm (Emmanuel College, Jesus College, Magdalene College và Pembroke College). Mỗi trường đều có cái phong thái riêng, Emmanuel và Magdalene nhỏ nhắn mềm mại, Jesus có những khoảng không gian xanh bạt ngàn, còn Pembroke vẫn giữ vẻ trầm mặc cổ kính.

Nói hiếm có nơi nào có thể cảm nhận cái không khí không thể đậm chất Anh – Ăng-lê hơn Cambridge, vì nó mang lại cho tôi cái cảm giác như đang bước vào thế giới được miêu tả trong bộ Harry Potter vậy. Nữ văn sĩ J.K Rowling chỉ cần thêm một cây đũa phép vào tay mỗi học sinh, rồi bê nguyên si nơi đây vào truyện của mình sẽ thành khung cảnh và môi trường ở Hogwarts. Bắt gặp những sinh viên mặc áo chùng, hãy tưởng tưởng những sải bước dộp dập của họ đang từ giảng đường nay sang thư viện khác. Mỗi trường thường đều được quy hoạch quanh ba nhân tố chính, một nhà nguyện, một thư viện và một phòng ăn chung. Trong phòng ăn chung, dãy bàn của các sinh viên được kê dọc, vuông góc với bàn ăn của giáo viên thường được kê ở cuối phòng. Nhiều trường vẫn giữ truyền thống là bữa ăn tối được dùng dưới ánh nến. Trên tường là chân dung của các vị hiệu trường chăng, cùng các nhân vật đóng góp lớn vào lịch sử phát triển của trường. Các ký túc xá được chia theo các nhà, với các phòng sinh hoạt chung. Quanh khu vực trung tâm là các không gian xanh cho giáo dục thể chất.

Lang thang trong trường Magdalene – Ảnh: Linh Chu

Dưới đây là địa chỉ một số college. Giờ mở cửa cũng như phí tham quan các trường thường xuyên thay đổi theo thời điểm trong năm. Có lẽ chỉ nên tránh mùa thi cuối năm, tuỳ từng trường mà rơi vào khoảng từ tháng 5 đến giữa tháng 6 khi các trường college đóng cửa :

• King’s College (1441) : King’s Parade, Cambridge CB2 1ST +44 1223 331212 Website. Nhà nguyện của trường có lẽ là công trình biểu tượng của Cambridge. Trong các college, trường cũng có phí tham quan cao nhất: 8£ cho người lớn, và 4£ cho sinh viên và trẻ em.
• Queens’ College (1448) : Silver Street, Cambridge CB3 9ET +44 1223 335511 Website. Cây cầu gỗ “Mathematical Bridge” nằm trong khuôn viên trường có một giai thoại khá thú vị. Tương truyền rằng cầu do Newton thiết kế, và ông đã tính toán chỉ dùng lực các cây gỗ dựa nên nhau để ghép thành cầu mà không cần đến bất cứ một cây đinh nào cả. Sau đó, các sinh viên hiếu kỳ dỡ cầu ra nghiên cứu và không bao giờ dựng lại được như cũ nữa. Tuy nhiên thực tế rằng cầu được xây dựng sau khi Newton mất vài chục năm và câu chuyện kia chắc chắn chỉ là truyền thuyết nhằm tăng thêm tính thiên tài của Newton. Phí tham quan trường là 3£/người.
• Trinity College (1546) : Trinity Street, Cambridge CB2 1TQ +44 1223 338 400 Website. Phí tham quan trường 2£/người.
• St Johns College : St John’s Street, Cambridge CB2 1TP Website. “Bridge of Sighs” – “Cây cầu Than thở” của trường St Johns có lẽ là cây cầu diễm lệ nhất bắc qua sông Cam. Phí tham quan trường 4£/người.
• Jesus College (1496) : Jesus Ln, Cambridge CB5 8BL Website. Vào cửa tự do.
• Pembroke College (1347) : Trumpington Street, Cambridge CB2 1RF +44 1223 338100 Website. Vào cửa tự do.
• Clare College : Trinity Lane, Cambridge CB2 1TL +44 1223 333200 Website. Phí tham quan trường 3£/người.
• Peterhouse (1284) : Trumpington Street, Cambridge CB2 1RD +44 1223 338200 Website. Đây là trường college lâu đời nhất tại Cambridge. Vào cửa tự do.
• Magdalene College (1428) : Magdalene Street, Cambridge CB3 0AG +44 1223 332100 Website. Vào cửa tự do.
• Emmanuel College (1584) : St Andrew’s Street, Cambridge CB2 3AP +44 1223 334200 Website. Vào cửa tự do.

King’s College, Cambridge – Ảnh: Thomas Heylen

Đi du lịch Anh, luôn phải phòng sẵn một kế hoạch phụ khi trời mưa. Cambridge là thành phố xếp thứ hai nước Anh sau London về mật độ bảo tàng trên kilomét vuông. Nổi tiếng nhất có lẽ là bảo tàng nghệ thuật và cổ vật Fitzwilliam. Cambridge là một trong những trường đại học giàu có nhất thế giới, bộ sưu tập của bảo tàng Fitzwilliam không kém cạnh bất cứ phòng trưng bày danh tiếng nào. Nổi bật nhất trong bộ sưu tập có thể kể đến tác phẩm của các danh hoạ Titian, Rubens, Van Dyck, Monet, Degas, Renoir, Cézanne hay Picasso… Ở Anh, đa phần các viện bảo tàng đều mở cửa miễn phí. Gần như tất cả các khoa viện khác đều có bảo tàng theo ngành dọc của mình và đều đáng để tham quan. Dưới đây là danh sách một số bảo tàng chính.

• Viện bảo tàng Nghệ thuật và Cổ vật Fitzwilliam  Trumpington Street, Cambridge CB2 1RB +44 1223 332900 Website. Mở cửa từ 10h sáng đến 5h chiều từ thứ ba đến thứ bảy. Chủ nhật mở cửa từ 12h trưa cho đến 5h chiều. Đóng cửa thứ hai.
• Viện bảo tàng Nghệ thật Đương đại Kettle’s Yard  Castle Street, Cambridge CB3 0AQ +44 1223 352124 Website.
• Viện bảo tàng Khoa học Trái đất Sedgwick  Downing Street, Cambridge CB2 3EQ +44 1223 333456 Website.
• Viện bảo tàng Động vật học – Museum of Zoology   Downing Street, Cambridge CB2 3EJ +44 1223 336650 Website.
• Viện bảo tàng Khảo cổ học và Nhân học – Museum of Archaeology
  and Anthropology   Downing Street, Cambridge CB2 3DZ +44 1223 333516 Website.

Ảnh: Thomas Heylen

Với những ai muốn thêm một bước nào trong việc nhập vào vai một sinh viên Cambridge, thì có thể đến dự thính một buổi thuyết trình của trường. Trên trang talks.cam.ac.uk có liệt kê danh sách các buổi thuyết trình khoa học mà khách có thể đến dự thính tự do. Lưu ý rằng đây hoàn toàn không phải là một hoạt động du lịch, mà là một sinh hoạt khoa học thực sự của trường. Nên chỉ nên đến tham dự nếu bạn thực sự hứng thú.

Có lẽ chỉ nên tránh mùa thi cuối năm, tuỳ từng trường mà rơi vào khoảng từ tháng 5 đến giữa tháng 6 khi các trường college đóng cửa. Ngược lại, vào nửa cuối tháng 6 khi các sinh viên “xả trại” ăn mừng sau kỳ thi, Cambridge luôn như một ngày hội.

Ảnh: Linh Chu

• Bằng tàu hoả từ London :

   Hệ thống đường sắt tại Anh được khai thác bởi rất nhiều hãng tàu tư nhân khác nhau. Mỗi hãng khác thác một hoặc vài tuyến chứ không có công ty đường sắt quốc gia. Đơn giản nhất để search vé được tất cả các hãng, bọn tôi dùng trang www.thetrainline.com. Từ London có tàu đi Cambridge xuất phát từ hai ga King’s Cross và Liverpool Street. Từ ga King’s Cross có tàu thẳng, nhanh nhất thì khoảng 50 phút tới Cambridge. Còn từ Liverpool Street thì thời gian tàu chạy mất tầm gần 1 tiếng rưỡi. Nhưng tàu từ Liverpool Street rẻ hơn đi từ King’s Cross khá nhiều, thường bằng nửa giá. Nếu search và mua vé sớm, tôi thấy vé từ Liverpool Street đi Cambridge có thể mua được với giá từ 7£. Thường mỗi tiếng có một chuyến. Từ nhà ga Cambridge vào trung tâm, nếu đi bộ mất tầm hơn 20 phút.

Cách chúng tôi đã chọn:

Chúng tôi đã chọn đi tàu đi tới Cambridge từ ga Liverpool Street. Vé mua sát ngày giá vé 11£ mỗi chiều vẫn rẻ hơn là đi từ ga King’s Cross khá nhiều.

• Bằng xe bus :

  Hãng xe khách National Express (www.nationalexpress.com) có tuyến nối Cambridge với hầu hết các thành phố lớn tại Anh, cũng như các sân bay quốc tế tại London như Luton, Stansted, Heathrow, và Gatwick. Tại Cambridge, xe đón trả khách trên phố Parkside, đi bộ vào trung tâm mất tầm 15 phút. Có thể tham khảo thời gian di chuyển bằng xe bus từ Cambridge đi một số thành phố khác.

  • London : đi mất 2 tiếng
  • Birmingham : đi mất 3 tiếng

Trinity Lane, Cambridge – Ảnh: Thomas Heylen

• Bread & Meat $$  4 Bene’t St, Cambridge CB2 3QN +44 7918 083057 Website tripadvisor. Bread & Meat đúng như tên gọi của nó chỉ giản dị là một quán bán món chính là bánh mì kẹp các loại thịt nướng. Đơn giản mà ngon, bánh mì nướng giòn tan ăn kèm thịt lợn quay giòn bì, bò nướng bỏ lò hay gà nướng mật ong chăng. Sốt ăn kèm lấy pesto làm từ cây húng dổi, muốn thêm cay thì thêm tiêu sọ xanh hay ớt Mễ Tây Cơ jalapeño chăng. Một suất bánh kẹp tầm dưới 10£, ở một ví trí ngay khu trung tâm du lịch Cambridge, và theo vật giá của Anh thì quán ở mức chấp nhận được.
• The Eagle $$  8 Benet Street, Cambridge CB2 3QN +44 1223 505020 Facebook Page tripadvisor. Người ta đến the Eagle không hẳn chỉ vì chất lượng đồ ăn, ngươi ta đến đây vì tính lịch sử của nó. The Eagle là một quán pub đúng truyền thống Anh đã tồn tại từ 7 thế kỷ nay tại trung tâm Cambridge. Quán là “đại bản doanh” của những phi công Anh-Mỹ trong suốt Thế chiến thứ 2 trước mỗi chuyến bay đi làm nhiệm vụ, cũng như những nhà làm việc tại Phòng thì nghiệm Cavendish ngay sát đó. Chính tại nơi đây, chứ không phải tại một hội nghị khoa học quốc tế, vào ngày 28 tháng 2 năm 1953, Watson và Crick đã đứng lên công bố rằng mình đã khám phá ra cấu trúc của DNA, một trong những khám phá khoa học quan trọng nhất của lịch sử, cùng với đó là “bí mật của sự sống”. Chúng ta có thể ăn một suất fish and chips kèm một vại bia lớn tại một nơi mang nhiều dấu mốc lịch sử như thế, nhưng không khí ở nó vẫn giản dị như trong suốt 7 thế kỷ nay

Breat & Meat, Cambridge

• Bould Brothers Coffee $$  16 Round Church St, Cambridge CB5 8AD Website tripadvisor. Một quán nhỏ xinh, nằm trong một con phố cũng nhỏ xinh, và mọi vật dụng trong đó cũng vừa vặn nhỏ xinh. Chỗ thú vị để ngồi uống một cốc trà chiều trong một ngày xuân mưa cứ bóng mây lất phất mãi.

PS: Cám ơn Phúc và Linh, hai người bạn đồng hành, hai “guide”, và hai nhân vật đã giúp chúng tôi trong chuyến du lịch Cambridge kỳ này.

Bài viết : Trần Việt Dũng
Ảnh : Linh Chu – Thomas Heylen

About the author: Trần Việt Dũng

 

V I V U E R - H A N O I A N in L Y O N