Bergamo

9th May 2019 / Châu Âu, Ý, Điểm đến

Trong suốt nhiều năm, miền Bắc nước Ý đã không thu hút được sự tò mò của tôi. Ta chẳng thể yêu nước Ý khi chưa thật sự mở lòng với nó. Đi đường bộ, để vào nước Ý, gần như không thể tránh được phải bằng một cách nào đó vượt qua được dãy An-pơ. Dãy An-pơ theo một hình cánh cung trải rộng hơn 1200 cây số theo đường biên thuỳ phía Bắc Ý-đại-lợi, như một biên giới tự nhiên ngăn cách quốc gia hình chiếc ủng với phần còn lại của Lục địa già. Khi qua núi là vùng đồng bằng sông Pô trù phú trải rộng ra trước mắt. Đây là cái nôi cuả cách mạng công nghiệp Italia, những vùng nổi tiếng giàu có và trù phú hơn miền Nam. Không hiểu sao, những vùng đó, có biết bao lần lái xe qua Italia, tôi luôn chỉ lướt qua chứ chưa bao giờ dừng chân lại. Phồn hoa và đô hội hơn cả có lẽ là Torino, thủ phủ của vùng Piemonte, cùng Milan, kinh đô thời trang thế giới, trung tâm của vùng Lombardia.

Cách Milan chỉ tầm 50 cây số về phía Đông Bắc, vừa khép mình dưới bóng thành Milan và vừa khép mình dưới chân dãy An-pơ là thành Bergamo. Đây thành phố lớn cuối cùng, dựa lưng vào dãy An-pơ, cửa ngõ của đồng bằng sông Pô trước khi bước chân vào núi. Địa thế khiến Bergamo được chia thành hai phần riêng biệt, thành phố cổ hay còn gọi là thành thượng, la “Città Alta”, nằm gọn trong những bức tường thành có chu vi hơn 5 cây số được người Venice xây dựng khi đô hộ thành phố trong ba thế kỷ. Thành cổ Bergamo hay chính xác hơn là những bức tường thành “Mura venete di Bergamo” được công nhận là di sản UNESCO từ năm 2017. Phía bên dưới, được gọi là thành hạ, la “Città Bassa”, lớn hơn nhiều, là trung tâm hành chính và kinh tế được phát triển về phần đồng bằng phía Nam.

Phần du lịch chính của Bergamo là khu “thành thượng” – la “Città Alta”, đây cũng là nội dung chính của bài viết này.

Tôi có một cái cảm giác, Bergamo đẹp theo một cách chỉn chu và ngăn nắp hơn hẳn tiêu chuẩn một thành phố Ý. Ít ra cái cảm giác đi trong khu phố cổ là vậy. Nói từ Bergamo lên phía Bắc đã là khởi đầu của dãy An-pơ, nhưng sát quanh thành phố vẫn chỉ là những đỉnh đồi chưa cao lắm. Trên đó, để bảo vệ Bergamo thường có những pháo đài mang nhiệm vụ tiền đồn.

Thành cổ la “Città Alta” chụp từ đồi San Vigilio.

Để lên khu thành thượng – la “Città Alta”, ngoài những con đường bộ dẫn lên đến bốn cổng thành, còn có hai tuyến đường tàu leo núi “funicolare”. Một từ thành hạ lên thành thượng (“Funicolare di Città”) và một từ đồi Thánh San Vigilio đi sang (“Funicolare di San Vigilio”)

• Linea FUN.C (Funicolare Città Bassa – Città Alta) Là tuyến nối thành hạ – la “Città Bassa” với thành thượng – la “Città Alta”. Ga ở dưới Città Bassa đón trả khách trên đường Viale Vittorio Emanuele II. Còn tại thành cổ, nhà ga của tuyến nằm trên quảng trường Piazza Mercato delle Scarpe. Giá vé một lượt là 1,3€/người (giá năm 2019). Vé có giá trị trong vòng 75 phút. Cũng có loại vé ngày 24h/người giá 3,5€, tức chỉ cần đi ba lượt đã lãi.
• Linea FSV (Funicolare di San Vigilio) là tuyến đường tàu leo núi từ đồi thánh San Vigilio sang thành cổ “Città Alta”. Trên đồi San Vigilio, nhà ga nằm trên phố Via al Castello. Còn ở đầu kia, tàu dừng tại trước cổng thành Porta San Alessandro.

Chúng tôi đến Bergamo từ lối đồi San Vigilio chứ không phải cắt ngang qua thành phố. Trên đỉnh đồi là Pháo đài cùng tên “Castello di San Vigilio”, vốn để án ngữ một cửa ngõ bảo vệ thành phố. Pháo đài ngày nay chỉ còn là phế tích, được cải tạo thành một khu vườn tuyệt đẹp, nơi là một cao điểm ngắm 360° về Bergamo và vùng ngoại vi xung quanh.

Có nhiều góc chụp từ đồi thánh San Vigilio về thành cổ “Città Alta”, nhưng góc chụp “phổ thông nhất” trên instagram là từ sân thượng của bến tàu leo núi “Funicolare di San Vigilio” ( toạ độ GPS: 45.708389, 9.650697). Nếu các bạn không quá vội vùng, trước khi bắt tàu từ đây hay đi bộ sang bên thành thượng Bergamo, có thể lang thang thêm quanh các con phố trên đồi. San Vigilio chắc hẳn là khu dân cư thượng lưu của Bergamo, các dinh thự trên nằm trên đồi đều vô cùng đẹp và hoành tráng.

Đồi San Vigilio

Như mình đã viết ở trên, từ đồi San Vigilio đi sang bên thành thượng có thể bắt tàu leo núi “Funicolare di San Vigilio” hoặc đi bộ. Đồi San Vigilio cao hơn la “Città Alta”, từ phía này đi sang là đi xuống dốc nên cũng tương đối dễ. Xuống dưới, ta vào thành qua cổng Porta San Alessandro. Khu thành cổ la “Città Alta” theo một trục chính, từ “Quảng trường của Chợ bán giày” – “Piazza Mercato delle Scarpe”, nơi tàu từ thành hạ leo lên, rồi theo phố Via Gombito, qua quảng trường Piazza Vecchia, nơi kiến trúc sư Le Corbusier trong một lúc không biết cao hứng thế nào mà đã phát ngôn đây là quảng trường đẹp nhất thế giới.

Đi thẳng tiếp theo con phố Via Bartolomeo Colleoni nơi mọi cửa tiệm đều đáng yêu vô cùng sẽ đến thành la Cittadella. Hoặc khám phá thêm quảng trường Piazza Vecchia như hai mà một, gần như chẳng có phân cách nào cả giữa nó với quảng trường Piazza Duomo – “Quảng trường của nhà thờ chính toà”. Không chỉ một mà là ba nhà thờ có cửa mở ra quảng trường. Ấn tượng nhất có lẽ là nhà thờ “Basilica di Santa Maria Maggiore”, được xây dựng từ thế kỷ 12, nhưng chắc chắn đã có rất nhiều lần được thay đổi sau đó. Bề ngoài của nhà thờ tương đối đơn giản theo lối Kiến trúc Roman, nhưng bên trong dù đã được vào rất rất nhiều nhà thờ nổi tiếng rồi mình vẫn phải mắt chữ A mồm chữ O. Nhà thờ cũng độc đáo ở điểm khi không có một cửa chính diện đi vào mà chỉ có hai cửa hông xây bằng đã cẩm thạch, mỗi cửa có một cặp sư tử đứng gác: Porta dei Leoni rossi và Porta dei Leoni bianchi – “Cánh cửa của những chú sư tử đỏ” và “Cánh cửa của những chú sư tử trắng”.

Hai nhà thờ “Basilica di Santa Maria Maggiore” và “Cappella Colleoni”

Trong hành trình trên, ta có thể leo lên những đỉnh cao nhất của Bergamo đã ngự trị trên thành phố này hàng thế kỷ nay. Cổ hơn cả là tháp Torre di Gombito, miễn phí, chỉ mở cửa duy nhất vào ngày thứ hai hàng tuần, từ tháng 4 cho đến tháng 10. Muốn chinh phục tháp chỉ có thang bộ với 263 bậc thang, và vì cầu thang rất hẹp nên mỗi lượt chỉ có tối đa 10 khách được lên tháp. Còn nhìn ra quảng trường Piazza Vecchia là tháp chuông Campanone hay còn có tên gọi khác là Torre civica. Từ khi được xây dựng từ thế kỷ 16, đây vẫn là công trình cao nhất Bergamo. Lên tháp Campanone cũng đơn giản thôi, vì từ vài năm nay đã có thang máy đưa ta lên gần đỉnh tháp. Vé để lên tháp kết hợp với bảo tàng lịch sử thành phố là 5€ (giá năm 2019). Cứ đúng 10 giờ tối hàng ngày, quả chuông lớn trên đỉnh tháp sẽ điểm 100 tiếng, báo hiệu giờ đóng cổng thành.

Với những ai rộng rãi về thời gian hơn chúng tôi, có thể đi thêm hai khu vườn tuyệt đẹp trên khu thành cổ. Phía Đông Bắc là khu vườn “la Rocca”, lại một pháo đài cũ được cải tạo lại. Còn phía Tây Bắc là “vườn Bách thảo Lorenzo Rota”. Ở những điểm cao nhất của các hai điểm trên đều là những nơi thật thích để ngắm về thành phố và các vùng ngoại vi.

Như đã viết ở trên, la “Città Alta” là một khi thành cổ nằm gọn trong những bức tường thành có chu vi hơn 5 cây số được người Venice xây dựng khi đô hộ thành phố trong ba thế kỷ. Thành cổ Bergamo hay chính xác hơn là những bức tường thành “Mura venete di Bergamo” được công nhận là di sản UNESCO từ năm 2017. Có 4 cổng mở thành thượng ra thế giới bên ngoài. Đẹp nhất có lẽ là cổng Porta San Giacomo cùng cây cầu đá nối nó xuống khu thành hạ phía dưới. Nếu ai có cái may mắn được đứng đây hay đâu đó trên bờ tường thành mà ngắm Bergamo lúc bình minh hay hoàng hôn, xem mặt trời đang rải những ánh nắng ấm dịu xuống một vài nóc nhà trên phía bên này của thành phố, sẽ thấy một khung cảnh mà người ta có thể chép nguyên như thế mà gọi nó là thiên đường.

Mà kiếm được một buổi để dừng chân lại du lịch Bergamo đơn giản lắm nhé. Chắc chắn rất nhiều người trong chúng ta đã từng có dịp rồi mà cứ vô tình lướt qua. Bergamo chỉ cách Milan tầm 50 cây số thôi. Tương truyền rằng đứng trên những bức tường thành Bergamo, vào những ngày đẹp trời có thể thấy Milan phía cuối chân trời. Lại nằm ngay trên tuyến đường cao tốc từ Milan qua Verona đi Venice, nên thiết kế một hành trình để có thể xếp Bergamo vào trong đó là không hề khó.

Thêm một điểm nữa, các hãng hàng không giá rẻ, nhất là hãng Ryanair đã chọn sân bay Orio al Serio của thành phố làm hub của mình đã nối Bergamo với hầu hết các thủ đô và điểm đến chính của châu Âu. Sân bay Orio al Serio là sân bay xếp thứ tư tại Ý về lưu lượng khách. Từ sân bay vào đến khu thành cổ lại quá đơn giản, tuyến bus số #1 chỉ mất có nửa tiếng thôi để nối sân bay qua ga xe lửa Bergamo trước khi lên khu thành cổ. Vậy nên, cơ hội tiện dịp để ghé du lịch Bergamo thực ra là đơn giản lắm.

Quảng trường Piazza Vecchia cùng Tháp chuông Campanone

• ✈ Bằng máy bay :

  Sân bay quốc tế chính của Bergamo là sân bay Orio al Serio (mã IATA : BGY). Sân bay còn có tên thương mại khác là Milan Bergamo Airport để gắn thêm cái tên Milan vốn thu hút được lượng khách đông đảo hơn. Như đã nói ở trên, các hãng hàng không giá rẻ lowcost lớn như Ryannair hay WizzAir chọn Bergamo là hub chính cho miền Bắc nước Ý, nên hiện nay, đây là sân bay xếp thứ tư tại Ý về lưu lượng khách. Từ sân bay về Bergamo tương đối đơn giản. Tuyến bus số #1 chỉ mất có nửa tiếng thôi để nối sân bay qua ga xe lửa Bergamo trước khi lên khu thành cổ. Giá vé là 2,7€/lượt, có thể mua luôn vé ngày 5€ có giá trị trong vòng 24h.

Mẹo nhỏ :

Ở ngay sát điểm dừng của xe bus số #1 trên thành cổ tại bến Largo Colle Aperto, trong ngõ Passaggio Torre di Adalberto có một nơi để gửi đồ, cho phép các bạn nào chỉ ghé qua Bergamo vài tiếng có thể dễ dàng để đồ ở đấy để đi chơi mà không sợ bị vướng víu.



• 🚙 Bằng auto

  Toàn bộ khu vực thành cổ trung tâm Bergamo (“la Città Alta”) và một số tuyến phố khác đều nằm trong khu vực hạn chế xe ô-tô (những khu vực được gọi tên viết tắt là “ZTL” – “Zona a traffic Limitato”). Chỉ xe của dân bản địa được quyền đi vào. Xe của khách vãng lai bị cấm vào, cấm đỗ. Nếu có mạng, nên dùng các phần mềm chỉ đường như Waze hay Google Map để tự động tìm đường tránh các khu vực ZTL.

• 🚂 Bằng tàu hoả :

  Ga xe lửa Bergamo nằm trên quảng trường Piazzale Guglielmo Marconi. Như đã viết ở trên, thành phố Bergamo có tuyến xe bus chiến lược số #1 nối ba điểm chính mà các bạn quan tâm: sân bay Orio al Serio – nhà ga xe lửa Bergamo FS và thành thượng la “Città Alta”. Bến xe khách chính của thành phố cũng ngay đối diện nhà ga. Tại Bergamo, các tuyến tàu vùng do hãng Trenord quản lý (www.trenord.it) còn tàu liên vùng thì thuộc Trenitalia.

🚂 Vài thông tin về đường sắt tại Ý :
• Hãng đường sắt quốc gia Ý là hãng Trenitalia (www.trenitalia.com). Ngoài ra, còn có hãng tàu tư nhân Italo (www.italotreno.it) khai thác một số tuyến tàu cao tốc từ Venice đi thẳng đến Florence, Roma hay Napoli. Tàu của Italo tương đối mới và tiện nghi, có wifi trên tàu. Tới Florence mất tầm 1 tiếng rưỡi, tới Roma mất 3 tiếng. Vé của hãng Italo thường rẻ hơn vé Trenitalia.
• Follow trang Facebook của Italo để nhận được code khuyến mại cũng như thông báo về các chương trình giảm giá đặc biệt. Thường thì cuối tuần nào hãng tung ra code khuyến mại. Nhưng đây thực chất chỉ là chiến thuật marketing. Mỗi cuối tuần hãng gửi mã khuyến mại, nhưng mỗi cuối tuần hãng đều tăng giá vé bán.
• Với hệ thống tàu của hãng Trenitalia: các tàu cao tốc (Frecciarossa - Frecciargento - Frecciabianca) và tàu liên tỉnh các tàu liên tỉnh Intercity (IC), trên vé có số ghế ngồi, không có giá vé cố định mà giá vé thay đổi lên xuống, cũng có chương trình khuyến mại như vé máy bay. Theo dõi giá vé và mua vé thẳng trên trang (www.italotreno.it).
• Với hệ thống tàu vùng "Regionali" đi những quãng đường ngắn. Loại tàu này vé không có số ghế cố định, bạn lên tàu thấy ghế nào trống thì ngồi. Thường giá vé cố định, không cần phải đặt trước, cứ đến ga rồi mua.
• Ngoài ra, các bạn có thể Like Page vivu.fr hay Join trang Hội những người thích vivu. Mỗi khi đường sắt Ý bắt đầu mở bán vé giá rẻ hay có đợt khuyến mãi đặc biệt, bọn mình đều share ở hai địa chỉ trên 😜.

• 🚍 Bằng xe bus :

  Bến xe khách chính của thành phố nằm ngay ở cửa nhà ga xe lửa trên quảng trường Piazzale Guglielmo Marconi. Ngoài ra, để phục vụ cho lượng khách đến Bergamo để bay, có rất nhiều tuyến bus (chẳng hạn flixbus.com hay buscenter.it) nối sân bay với thẳng các thành phố lớn ở miền Bắc nước Ý.

Hai nhà thờ “Basilica di Santa Maria Maggiore” và Cappella Colleoni

Bergamo có hệ thống phương tiện công cộng do hãng ATB (Azienda Transporti Bergamo) quản lý (www.atb.bergamo.it). Giá vé lẻ đi trong thành phố (1 zone) là 1,3€ một lượt, vé ngày 24h là 3,5€. Loại vé có thể ra đến sân bay (5 zone) giá 2,7€/lượt-vé ngày là 5€. Nếu ai ở Bergamo lâu hơn, có loại vé 72h (5 zone) giá 7€. (Giá năm 2019)

• Da Mimmo  Via Bartolomeo Colleoni 17, 24129 Bergamo +39 035 218535 Website tripadvisor. Không chỉ là một quán ăn, Da Mimmo còn là câu chuyện về giấc mơ của ông Demetrio “Mimmo” Amaddeo. “Mimmo” là tên thân mật để gọi Demetrio. Giấc mơ của một “chàng trai” người Messina miền Nam nước Ý lên phía Bắc làm thợ pizza nhưng có ước mơ một ngày tự mở được một quán ăn của mình. Sau những tháng ngày làm thuê ở Milan, “anh” đủ tiền mua lại được một quán ở Bergamo, nơi mà chính anh gọi là một ngôi làng miền núi. Hai vợ chồng anh sắn tay áo bắt tay ngay vào việc. Việc khó nhất không phải là làm thế nào làm được một chiếc pizza ngon, mà làm sao mua được những nguyên liệu tốt nhất cho chiếc pizza của mình. Mozzarella đúng kiểu thời đó chỉ có ở Milan, vậy là “Mimmo” hàng ngày đạp chiếc xe đạp của mình từ Bergamo tới Milan đi và về để mua nguyên liệu. Rồi Mimmo thuyết phục được Teodosio, một chàng trai đến từ Bari mở một cửa hàng bán pho-mai ở Bergamo. Kéo được Giovanni, một người đồng hương từ Messina về Bergamo cung cấp đồ hải sản… Tiệm Da Mimmo phát triển dần cùng Bergamo, từ một tiệm siêu nhỏ, cả gia đình 9 người ở trên một căn hộ 1 phòng ngủ ngay trên gác của quán, nay Da Mimmo đã là một cửa tiệm hơn 60 năm tuổi được cả Bergamo biết đến. Đã có 3 thế hệ nhà Amaddeo tiếp tục giấc mơ của Mimmo. Hôm bọn tôi đến, bà Lina vợ ông vẫn ngồi trong quầy đón khách. Hai con trai của ông, dù khách lạ hay khách quen, vẫn dành cho tất cả mọi người vài câu chuyện thân mật. Trang trí của quán cổ điển, một không gian rộng dưới những mái vòm đá, bàn gỗ, khăn trải bàn trắng. Pizza đa dạng, và một menu hai món cùng rượu với giá không thể hợp lí hơn, 15€. Những địa chỉ tồn tại được suốt ba thế hệ cùng gần 70 năm tuổi đều có những lý do của nó.

• Caffè della Funicolare  Via Porta Dipinta 1, 24129 Bergamo +39 035 210091 Facebook tripadvisor. Mỗi cuối giờ chiều, sau giờ làm, gặp nhau tại một quán bar cùng bạn bè uống một ly là truyền thống của vùng Milan, được gọi là “Aperitivo”, trước khi được phổ biến ra ngoài biên giới của vùng Lombardia. “Aperitivo” trong tiếng Ý có thể dịch ra là khai vị. Bình thường, tại giờ Aperitivo, một quán theo đúng truyền thống sẽ chỉ tính tiền rượu chứ không tính tiền mồi được chuẩn bị đặc biệt cho bữa. Khó có một quán nào có không gian đẹp hơn để ngồi uống một ly khi mặt trời lặn trên thành Bergamo hơn tại Caffè della Funicolare. Quán nằm ngay cạnh bến tàu leo dốc từ thành hạ lên thành thượng. Như mình đã viết, nếu ai có cái may mắn được ngắm Bergamo lúc hoàng hôn, xem mặt trời đang rải những ánh nắng ấm dịu xuống một vài nóc nhà trên phía bên này của thành phố, sẽ thấy một khung cảnh mà người ta có thể chép nguyên như thế mà gọi nó là thiên đường.

• La Marianna Pasticceria  Largo Colle Aperto 2/4, 24129 Bergamo +39 035 237027 Website tripadvisor. Tại đây, vào năm 1961, ông Enrico Panattoni đã nghĩ ra vị kem sữa Stracciatella, vị kem đã trở thành kinh điển hơn nửa thế kỷ sau đó. Chỉ cần ghé qua đây ăn một cây kem ốc quế Stracciatella, không phải vì danh tiếng mà kem mất ngon đi so với thuở ban đầu. Mùa hè, tiệm có một phần sân siêu rộng phía bên ngoài, ngay sát cổng thành Porta San Alessandro. Tầng một là một salon trà – bánh ngọt, cũng có thể thử bánh bột ngô polenta đặc trưng của vùng, còn tầng hai đã mở rộng thành nhà hàng.

Nhờ thờ Duomo di Bergamo

• Bes Hotel Bergamo West  Via dei Bersaglieri, 3, 24030 Mozzo +39 035 611190. Tripadvisor Một khách sạn rất phù hợp với nhu cầu của chúng tôi cho một chuyến road-trip. Ở Ý, khi dừng lại một thành phố lớn, vì đa phần các khu trung tâm đều nằm trong khu vực hạn chế xe ô-tô (những khu vực được gọi tên viết tắt là “ZTL”), khi không thuộc đường xá thì tốt nhất nên tìm một điểm dừng chân bên ngoài, dễ đỗ xe và thuận tiện cho việc đi lại. Khách sạn Bes Hotel Bergamo West là một nơi như thế, nằm ngay bên đường quốc lộ và cách Bergamo tầm 5km về phía Tây nên chỉ mất tầm 10-15 phút để đi xe vào trung tâm thành phố. Tất nhiên là khách sạn này thì bắt buộc phải có xe nhưng nó hoàn toàn phù hợp với nhu cầu của đoàn mình đợt này. Khách sạn 4 sao nên phòng ốc tương đối mới và rộng rãi (tầm hơn 20 mét vuông). Giường king size rộng và hoàn toàn đủ chỗ để thêm một giường thứ ba. Khách sạn có bãi đỗ xe miễn phí, ngay bên cạnh có một câu lạc bộ thể thao. Nhà hàng của câu lạc bộ mở cửa đến muộn và giá cả hợp lý là một phương án rất tốt để chống đói. Và đặc biệt, bọn mình đặt được với giá 36€/phòng đôi cho một khách sạn 4**** theo mình là một cái giá rất tốt.

About the author: Trần Việt Dũng

 

V I V U E R - H A N O I A N in L Y O N